Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı

Psikolog Elihu Katz, insanların toplumsal ve psikolojik kökenli ihtiyaçları olduğunu, bu ihtiyaçları karşılamak için medyadan ve diğer kaynaklardan beklenti içine girdiklerini, medyaya maruz kalma neticesinde bu ihtiyaçların bazılarını giderdiklerini söyler.

Everette Denis, medya içeriklerinin, izleyicilerin istek ve beklentilerini tatmin etmek için düzenlenebileceğini belirtir.

Her iki kişinin de bahsettiği konu:  'Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı'

Bu yaklaşıma göre insanlar bazı sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını gidermek için medya içeriklerini kullanır ve psikolojik doyuma ulaşırlar. Eğlence, bilgi edinme, haberdar olma ihtiyacını medya içeriklerini tüketerek giderebilirler.

Mühim olan şudur ki; medya patronları bu sosyolojik araştırmayı yaparak/yaptırarak mı içeriklerini oluşturuyor, yoksa kendi ihtiyacına uygun olarak mı?

Toplumun merak ettiği, açlık duyduğu, doyurması gereken, bilgilenmesi gereken konular ne ise
belirli dönemlerde bazı program ve dizi türlerine daha fazla ilgi olur ve akabinde bu tür programlar ve diziler çoğalır. Toplumdaki ihtiyacı ilk gören, belirleyen (sezebilen!) medya -eşik bekçileri- elbette kitleyi daha çabuk arkasına alabiliyor. Böylece kitleyi arkasına alan programlar toplum için kaynak oluşturabiliyor. Kaynak bazen durumu manipüle etmeye çalışabilir. Ancak daha fazla enformasyon kaynağına sahip kişiler kaynağın güvenilirliğini sorgulayabilirler.

Kaynağın iknaya etkisi, kaynağın güvenilirliğinin güçlü olması ile; kaynağın gönderdiği mesajın hedef kitle tarafından öğrenilmesi ise kaynağın güvenilirliğinin nötr olması ile ilişkilidir. 

İzleyiciler medyadan aldıkları mesajları üyesi oldukları grupların diğer üyeleri ile paylaştıkları ortak kültürel kodlar çerçevesinde anlamlandırır.

Toplumun dikkati nereye yöneldi ise, o konu hakkında ihtiyaçları oluşmaya başlar. İhtiyaçlarını gidermek için medyaya yönelir, işte burada algılama ve anlamlandırma başlamış demektir. Çünkü toplum psikolojisi boşlukları sevmez ve bunu doğru ya da yanlış şekilde doldurmak zorundadır.

Medya, topluma ihtiyaç oluşturur, ihtiyaçların içini doldurur ve toplumun nasıl algılaması, anlamlandırması gerektiği konusunda yönlendirir. Medya ne düşünmeniz gerektiğini değil, nasıl düşünmeniz gerektiğini de empoze eder. İstediği bir konu ya da olaya ağırlıklı olarak yer vererek toplumun gündemini belirler.


Okuma Önerileri :
Levent Yaylagül - Kitle İletişim Kuramları
Shelley E. Taylor - Sosyal Psikoloji
Oğuz Tanrıdağ - Sosyal Nörobilim
https://www.slideshare.net/ErdemDagdemir/dikkat